Cumhurbaşkanı Erdoğan, Moskova ziyareti kapsamında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüştü. Görüşme öncesi Putin, “Rusya ve Türkiye askeri ve istihbarat makamları arasında böyle yakın işbirliği kurulacağını kimse beklemiyordu.” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, temaslarda bulunmak üzere Rusya’ya geldi. Erdoğan, temasları kapsamında Kremlin’de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir araya geldi.
Görüşme öncesi Putin, açıklamalarda bulundu. Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkilerin hak ettiği seviyeye çıkartılabilmesi için çalıştıklarını belirten Putin, “Rusya ve Türkiye askeri ve istihbarat makamları arasında böyle yakın işbirliği kurulacağını kimse beklemiyordu.” dedi.
Putin görüşmenin başında ikili ilişkilerin yüksek tempoda sürdürülmesinden memnuniyet duyduğunu kaydederek, bu formatta son görüşmenin 2014 yılında yapıldığını kaydetti. Rus lider, son dönemde Rus-Türk ilişkilerinin iki ülke ve devlete yakışır şekilde sürdürülmesi için çabaların devam ettiğini bildirerek, Suriye krizi başta olmak üzere diğer krizlerin çözümü için çalışmaların aktif şekilde süreceğini bildirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ÜDİK toplantısında ara verme süreci yaşandığını kaydederek, “Geçen yıl, Dünya Enerji Kongresinde bir araya geldik. Bu süreci tetiklemesi bakımından çok çok hayırlı bir kongreydi. Zira, enerji noktasında işbirliğimiz Türkiye-Rusya arasında çok çok farklı. Gerek petrolde gerek doğalgazda bu süreç artarak devam ediyor.
Özellikle Türk Akımı olsun, Akkuyu Nükleer Enerji Santralindeki çalışmalar hızla normalleşme süreci içerisinde devam ediyor. Ekonomik, ticari, askeri, savunma sanayine yönelik birçok alanda atacağımız adımlar bugünkü toplantımızın ana başlıklarını teşkil edecek. Bölge sorunlarını etraflıca ele alacağımız bu ÜDİK Toplantısı gerek bölgeyi gerekse ülkelerimizin bu süreçteki etkinliğini daha da arttıracaktır” ifadelerini kullandı.
Görüşmede, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, MİT Müsteşarı Hakan Fidan hazır bulundu. Rus tarafında ise görüşmeye Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da katıldı.
24 Kasım 2015’de Suriye’de farklı tarafları destekleyen Rusya ve Türkiye arasında uçak düşürme krizi yaşandı. Yedi ay sonra, 27 Haziran’da Cumhurbaşkanı Erdoğan Putin’e bir mektup göndererek, ‘düşürülen uçak için üzüntülerini iletti’. Ardından, Ankara ile Moskova hem ticari ilişkileri yeniden geliştirmek hem de Suriye’deki krize yönelik iş birliği yapmak için kritik adımlar attı.
Türk ve Rus Dışişleri Bakanları Soçi’de bir araya geldi. Görüşme, Türkiye’nin tehdit olarak gördüğü, PKK’nın Suriye kolu PYD’ye Washington’ın desteğinin arttığı günlerde yapıldı. Çavuşoğlu ve Lavrov’un açıklamalarında ortak mesaj, ‘Suriye’de toprak bütünlüğü için işbirliği’ oldu.
Erdoğan, uçak krizinden 8 ay sonra Putin’le St Petersburg’ta bir araya geldi. Ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi, yaptırımların zaman içinde kaldırılmasının yanı sıra, iki ülkenin krizin çözümü için işbirliğini artırması karar verildi. Zirvede, sadece Suriye’nin konuşulduğu ayrı bir toplantı da yapıldı.
İstanbul’da düzenlenen Dünya Enerji Kongresi için Türkiye’ye gelen Putin ile Erdoğan, St Petersburg zirvesi ve Çin’de 4 Eylül’de düzenlenen G20 zirvesiyle birlikte, krizin ardından üçüncü kez yüz yüze görüştü. Türk Akımı için imzalar da burada atıldı.
Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Karlov’a suikast düzenlendi. Büyükelçinin öldürülmesi sonrası Putin, ‘suikastin ilişkileri bozamayacağını’ söyledi. İki ülke soruşturmayı ortak yürütme kararı aldı.
Türkiye, İran ve Rusya Dışişleri Bakanları, Moskova’da bir araya gelerek Suriye’de ateşkesi görüştü. Üç bakan Suriye’de toprak bütünlüğü vurgusu yaptı, ateşkesin sağlanması halinde garantör olacaklarını duyurdu. Toplantıya çağrılmayan ABD Dışişleri Bakanı Kerry’ye de bilgi verildi.
Rusya ve Türkiye, tüm Suriye’de ateşkes konusunda uzlaştı. Muhalifler ve rejim anlaşmayı imzaladı. Rusya ve Türkiye öncülüğünde yapılacak siyasi çözüm süreci görüşmelerinin, ‘Cenevre’ye tamamlayıcı olarak’ Astana’da Ocak ortasında yapılmasına karar verildi. Aynı gün, El Bab operasyonuna Rus savaş uçakları ilk kez hava bombardımanıyla destek verdi.
Astana’da İran, Rusya ve Türkiye liderliğinde Suriye toplantıları yapıldı. Rejim ve muhalefet aynı masaya oturdu. Üç ülke, ateşkes sürecini takip etmek için üçlü bir mekanizma oluşturmaya karar verdi. Bu toplantıda, Rusya’nın muhaliflere sunduğu anayasa taslağındaki ‘kültürel özerklik’ ifadesi Ankara’da rahatsızlık yarattı.
Bir Rus uçağının bombardımanı sonucu El Bâb civarında Fırat Kalkanı Operasyonu kapsamında görev yapan üç Türk askeri şehit oldu. TSK, Rus uçağının Türk mevzisini kazaen vurduğunu duyururken Kremlin, koordinatların TSK tarafından verildiğini açıkladı. TSK’dan buna yanıt olarak yeni bir açıklama geldi. “’Uçakla vurulan unsurlarımız takriben 10 günden beri aynı noktada bulunmaktadır” denildi.
TSK destekli ÖSO birliklerinin El Bâb operasyonu sona erdi. El Bâb’ın güneyindeki kara yoluna da Rusya destekli rejim birlikleri yerleşti. Rejim, buradan doğuya ilerleyerek PYD kontrolündeki iki bölge, Menbic ve Afrin arasında köprü kurdu. Bu yoldan PYD bölgeleri arasında sevkiyatlar yapıldı. TSK’nın El Bâb’ın güneyine doğru gitme ihtimali ortadan kalktı.
ÖSO, El Bâb’ı IŞİD’den temizledikten sonra Menbic’e yöneldi. ÖSO ve Menbic’de bulunan YPG arasında çatışmaların yoğunlaşmasının ardından YPG çekildi ve Rusya destekli Suriye rejimi ordusu cephe hattına yerleşti. Böylece rejim, âdeta YPG ile ÖSO arasında bir tampon bölge yaratmış oldu.