Sultan II. Mahmud: Kime göre gâvur padişah?

Türkiye Gazetesi tarih köşesi yazarı Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci, köşesinde birçok tarihi gerçeğe ışık tutan bir yazı kaleme aldı. Sultan II. Mahmud Han hakkında bilinmeyen gerçekleri gün yüzüne çıkaran bu yazıyı sizler için derledik…

Türkiye Gazetesi tarih köşesi yazarı Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci, köşesinde birçok tarihi gerçeğe ışık tutan bir yazı kaleme aldı. Sultan II. Mahmud Han hakkında bilinmeyen gerçekleri gün yüzüne çıkaran bu yazıyı sizler için derledik…

Sultan II. Mahmud: Kime göre gâvur padişah?

Osmanlı tarihinin hakkında en çok konuşulan, hizmetleri hakkıyla takdir edilememiş bir şahsiyet Sultan II. Mahmud… Kimine göre “gâvur padişah”, kimine göre “büyük ıslahatçı”dır…

Memleketin en buhranlı zamanında tahta çıkan Sultan II. Mahmud, uzun süren saltanatında çok gailelerle uğraştı. Zaman zaman sert icraatıyla devletin çözülmesine mâni olmak kudretini gösterdi. Her sahadaki ıslahat faaliyetleriyle imparatorluğa hayatiyet kazandırdı. Cahil ve mutaassıp bir kesimin reaksiyonunu çekmekle beraber, aklıselim sahipleri tarafından hizmetleri şükranla anıldı; Garb menbalarında bile hürmetle anıldı.

Millî bünye

Sultan II. Mahmud, sadece harbler ve isyanlarla uğraşmadı. Zamanında binlerce binayapıldı veya tamir edildi. Yollar açıldı veya genişletildi. Köprüler, kuruldu. Buharlı gemi ve makineler alındı. Harbiye ve tıbbiye mekteplerini; ayrıca memur yetiştiren mektepler kurdu. Tophane’de Nusretiye ve Bahçekapı’da Hidâyet; Arnavutköy sahilinde Tevfikiye; Üsküdar Şemsipaşa’da Adliye Câmilerini; Bayezid Kulesi’ni, Mahmudiye, yani Unkapanı Köprüsü’nü, muhtelif yerlerde çeşmeler yaptırdı. Eyüp Sultan türbesi dâhil, İstanbul’daki bütün sahabe kabirleri, hep Sultan II. Mahmud tarafından yaptırılmıştır. Resulullah’ın kabri üzerine yeşil kubbeyi yaptıran O’dur.

Zamanında ilk gazete neşredildi. Modern posta, karantina, nüfus sayımı, rüşdiye adıyla orta mektep teşkilatı, memurların fes ve setre giymesi gibi yenilikler onun zamanına tarihlenir. Klasik Osmanlı siyasî müesseselerinin çoğu başka isimlerledevam etmiş; artık fonksiyonu kalmayanlar kaldırılmıştır. Mesela defterdar, mâliye nâzırı; reisülküttâb, hâriciye nâzırı adını almıştır.